Anlatamıyorum
Değerli okurlarım daha önce “ANLATAMIYORUM FAKAT YAZIYORUM” başlığını kullanmıştım. Bu sefer ise garip akımının öncüsü ve kurucusu olan büyük şairlerimizden Orhan Veli Kanık’ın ölümsüz şiiri “Anlatamıyorum”dan bahsedeceğim. Yalnız şiir olarak değil beste olarak.
İzmir’li müzik adamı Vedat Yıldırımbora’dan kısacık bahsedecek olursak, bir çok sanatçı tarafından seslendirilen bestesi “Dert Bende” Erkin Koray tarafından farklı aranje ile seslendirilen “Yağmur”, Mine Koşan ile gönüllerde taht kuran “Kara Vicdanlı” parçalarının (Gülen Gözler filminde Vecihi karakterini başarı ile oynayan Şener Sen’in de Yaşar Usta’ya “Münir Özkul”a ithaf ettiği parça) bestecisidir. Aynı zamanda Erkin Koray Süpergrup’ta yer almış, konserlerinde elektro bağlama ile eşlik etmiştir. Sonrasında ritm insanı, caz müzisyeni, birçok sanatçıların Burhan Babası, Burhan Tonguç ile Grup Metronom’un kurucu üyesi olmuştur.
Seneler 1975 yılını gösterirken gerçekten eşsiz bir plak ortaya çıktı, gerek şiir ve gerekse besteyi seslendiren güçlü bir ses.
Bu parçanın bestecisi Devekuşu Kabare’de tiyatro müziklerini yapmış hem de oyunların piyanolarını çalmış bir isim Altan İrtel’dir. (öncesinde yine Orhan Veli şiiri Bedava’yı bestelemiş ve Özdemir Erdoğan’a plağa okuması için sunmuştu) . Evet “ANLATAMIYORUM” plağında ise müzik: Altan İrtel parantez içinde (Mingus) yazılıydı.
Bestenin öyküsünü Altan İrtel şöyle anlatıyor..
“Amerikan Cazı hastası müzisyendim. Şiirlerine ayrıca hayran olduğum Orhan Veli ile kısa bir süre dostluk edebilmek mutluluğunu yaşadım. Şiirlerinde hep moderni arayan Veli, müzikte modern bir akım olan cazı benimsemezdi. Bu konuda görüştüğümüzde kendi benliğimize özgü bir cazla uğraşmamı isterdi. Onun güzel şiiri “Anlatamıyorum”u bestelerken bu yoldan hareket ettim. Caz Amerikan malı olmaktan çıktı. Artık her ülke kendi cazını yapıyor. Anlatamıyorum’a kendi benliğimizden çok şeyler kattım. Amerikan cazı, iki dörtlük, dört dörtlük ölçüler içinde bunalıp Doğu’dan ritim toplamaya başlamıştır. Bizim müziğimiz, çok zengin ritim ölçülerine sahip olduğu halde, ritmi hep ikinci plana itmişizdir. İşte yanlışın burada olduğunu anlatamıyorum.”
Hey dergisinin plak eleştirisinde parçaya 5 üzerinden 4 yıldız verilerek şöyle değerlendirildi. “Alıştığımızın dışında, müzik fevkalade, anlatım çok başarılı, sanatçının gırtlak nağmeleri güven verici, arada sazlarla yapılan yorum, başarıyı duyurmaya yeter cinsten”
O dönem Mine Koşan ile evli olan Vedat Yıldırımboğa ise “Kara Vicdanlı’dan sonra Mine’ye yeni plağı için, Orhan Veli’nin şiiri “Anlatamıyorum”u hazırlıyoruz. Orkestramızın piyanisti Altan İrtel, ülkemizin en iyi caz piyanistlerinden biridir. Alışılmışın dışında bir tür deniyoruz” diyordu.
Amerikalı caz müzisyeni Charles Mingus’un flamingo bestesinden neredeyse alınmış olan bu şaheserde, Altan İrtel piyanoyu çalmakta, Süheyl Denizci flüt ile eşlik etmekte. Bir taraftan Alaturkacı kemanlar, bir taraftan senfoniden kemanlar ile parça acayip derece de bütünleşiyor. Ama özellikle ses hele o ses var ya. Ahhh bizleri alır götürür, sesi ile dağı taşı inletir. Resmen Ümmü Gülsüm ekolünün Türkiye versiyonu olan sanatçılarımızdandır. Bırakın memleketi, dünya onu ayakta alkışladı. Kim mi? Elbette Mine Koşan. Birçoğumuz onu Sadri Alışık’ın oynadığı “Dikiz Aynası” isimli filmden de bilirler. Bugün bile albüm hazırlıklarına devam eden Mine Koşan tıpkı soyadı gibi koşmaya ve bizlere müzik zevkini tattırmaya devam ediyor.
Yazımıza ANLATAMIYORUM şiiri ile veda edelim.
Söz – Orhan Veli
Müzik – Altan İrtel (Mingus)
Seslendiren – Mine Koşan
Eşlik Eden – Grup Metronom
Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Gözyaşlarıma, ellerinizle?
Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu
Bu derde düşmeden önce.
Bir yer var, biliyorum;
Her şeyi söylemek mümkün;
Epeyce yaklaşmışım, duyuyorum;
Anlatamıyorum.
Eray Bozkurt
