Türkiye’de ve dünya’da spor turizmi
Günümüzde turizm denilince artık aklımıza, güneş, deniz, kum , doğa ve eski tarihi yerler dışında farklı bir uygulama görmekteyiz. Bu uygulamada değişen turizmin ürünlerinin tespitinde değişikliğe gidilmiştir. “ Spor turizmi “ olarak anılan yeni turizm alanı son yıllarda sadece ülkemizde değil tüm dünyada ön plana çıkmıştır. Bu gün çeşitli sporları yapan, uğraşan, spora doğrudan veya dolaylı olarak ilgi duyan kişilerin, bulundukları bölgelerden, şehirlerden, ülkelerinden ayrılarak, spor karşılaşmalarına, ulusal, uluslararası spor organizasyonlarına, Olimpiyatlara, spor turnuvalarına bizzat katılmak veya izlemek amacıyla yaptıkları seyahatler, spor turizmi olarak değerlendirilmektedir.
Spor ve turizm, birbirlerinin yerine geçebilen değil tam aksi, birbirlerini tamamlayan iki önemli faaliyet alanıdır. Bu iki alan birbirlerini destekleyen, spor ve turizm yatırımlarının teşvik edilmesini sağlayan ve ülkelerin sürdürülebilir ekonomileri için önemli iki itici güç olarak kabul edilmektedir. Bu anlayışla spor turizmini üç bölümde değerlendirebiliriz. 1. Aktif spor turizmi ; müsabakalara katılan sporcular. 2. Olay spor turizmi ; müsabakaları seyretme, tatillerinde spor yapanlar, yarışmaları izleyen , takip eden spor seyircileri, taraftarlar vb. 3. Nostalji spor turizmi ; spor temalı müzeleri ziyaret eden turistler.
Ülkemizde yüzlerce yıllık bir geleneğe sahip Kırkpınar Yağlı Güreşleri büyük ölçüde sporcu ve seyirciyi Edirne’ye çekmektedir. Bunun dışında, dünyada iki kıta arasında koşulan tek maraton olma özelliğini gösteren İstanbul Avrasya Maratonu, 1979 yılından günümüze koşulmakta olup her yıl profesyonel/amatör binlerce katılımcıyı ve seyirciyi İstanbul’a getirmektedir. Ayrıca Boğaziçi Kıtalararası Yüzme Yarışı da 1989 yılından günümüze devam eden ulusal ve uluslararası binlerce katılımcı ve izleyiciyi çeken önemli spor organizasyonudur. Nostalji spor turizmi kapsamında genellikle özel spor müzeleri bulunmaktadır. 1.Kasım. 2001 tarihinde Beşiktaş Jimnastik Kulübü müzesi ilk özel spor müzesi olarak, sporseverlerin hizmetine sunuldu. Müze 28.Haziran.2007 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Türkiye’nin ilk özel spor müzesi özelliğini kazandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre, 2019 yılının ilk 12 ayında 51 milyon 747 bin, 2022 yılının ilk 12 ayında ise 52 milyon 387 bin ziyaretçi , 2023 yılının 12 ayında ise 49 milyon 209 binini yabancı, 7 milyon 584 bini ise yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız olmak üzere toplamda 56.793 kişi ülkemize geldiler. TÜİK – Türkiye İstatistik Kurumu’ndan alınan bilgilere göre, ülkemizin turizm gelirleri 2023 yılında bir önceki yıla göre % 16.9 artarak 54 milyar 315 milyon 542 bin dolar oldu. Turizm, ülkemiz ekonomisi için önemli bir gelirler alanıdır. Turizm gelirlerinin ihracata oranı % 16.7 dir. Bu da ülkemiz ekonomisi için hayati bir değerdir. Gelişmekte olan birçok ülke için turizm, gelişme ve döviz geliri için bir numaralı ihracat payı olarak en önde gelen temel kaynaklardan biridir. Dünya turizminde ülkelere göre sıralamada Fransa 80 milyon ziyaretçi ile birinci, İspanya 71 milyon 660 bin ile ikinci, ABD 50 milyon 870 bin ile üçüncü, ülkemiz 50 milyon 450 bin kişiyi ağırlamakla dördüncü oldu. Bu durum, ülkemiz için önemli bir değerlendirme ve başarıdır.
Dünyamızda ön sıralarda kendine yer bulan turizm ve spor paydaşları, yetkilileri, resmi olarak uluslararası turizm gelirlerinin % 32’ sinin spor turizminden geldiğini açıkladılar. Bu orana bakıldığında sadece spor turizminin dünya turizm endüstrisinde ne kadar büyük bir paya sahip olduğu anlaşılmaktadır. Olimpiyatları, dünya şampiyonaları, büyük spor organizasyonları düzenleyen ülkelerin ekonomilerinde, kendi lehlerine oluşan hareketlilik açıkça görülmektedir. Günümüzde turizmin önem kazanması, spor turizminin de artmasına sebep oldu. Tarihi çok eskiye dayanan spor turizminde, Dünya Turizm Örgütü (WTO) 2014 yılı verilerine göre , nüfusu 7.298.453.033 olan dünya genelinde ; seyahat eden insan sayısı 1.135 milyar, toplam turizm geliri 1.245 trilyon dolar, günlük turizm geliri 4 milyar dolar, spor turizminin büyüklüğü 180 milyar dolardır.
10 Haziran.2023 de İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı’nda Inter Milan ile Manchester City arasında oynanan Şampiyonlar Ligi finali,o günkü döviz kuruna göre ev sahibi İstanbul’a yaklaşık 75 milyon Euro (80 milyon ABD doları) ekonomik katkı sağladı.
Dünyada spor turizmi ile anılan şehirlerin başında Seul, Sydney, Lozan gibi şehirler gelmektedir..1988 Yaz olimpiyatlarına ev sahipliği yapan Güney Kore Seul’ e gelen turist sayısının spor turizmine paralel olarak, aynı yıl yüzde 10,4 oranında arttığı tespit edilmiştir. Görüldüğü üzere sportif organizasyonlara yüzlerce ülke, on binlerce sporcu ve yüz binlerce sporsever katılmaktadır. Benzer olayı bu yıl Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yapacak olan Paris’te de göreceğiz.
Bahri Vreskala
