İrlanda’nın isyankar rapçileri

Kneecap-2024

Yönetmen: Rich Peppiatt.

Oyuncular: Móglaí Bap, Mo Chara, DJ Próvaí, Michael Fessbender, Simone Kirby.

“Kneecap” ilk kez gösterildiği 2024 Sundance’da seyirci ödülü kazandıktan sonra BAFTA yı kazandı ve İrlanda adına Oscar adaylığıyla taçlandırdı.Film 5.İzmir Film ve Müzik Festivali’nde de “En İyi müzik ödülü” aldı. 

Kneecap provakatif sloganlarla, sahne performansları sergileyen kült bir rap grubu. Şarkılarını İrlandaca söyleyen Kneecap, 2017 yılında rapçiler Mo Chara (Liam Óg Ó hAnnaidh) ve Móglaí Bap (Naoise Ó Cairealláin) ile beatmaker DJ Próvaí (JJ Ó Dochartaigh) tarafından kuruldu. Kariyerleri, Móglaí ve bir arkadaşının İrlanda Dil Yasası’nı desteklemek için yapılacak yürüyüşten bir gün önce sprey boya ile duvara resim yapmaları sonucu başladı.

Móglaí, polis geldiğinde otobüs durağına “cearta” (haklar) yazmıştı. Kaçtı, ancak tutuklandı ve polise İngilizce konuşmayı reddettiği için geceyi hücrede geçirdi. Sorgulamada İrlanda dilinde ifade vermekte ısrarcı olan Móglaí, tercüman talep eder. Tercüman olarak gelen İrlandaca öğretmeni JJ. sonunda grubun kurulmasına önderlik yapar.

Kurgusal anlar içeren, gerçek hikayelerinden yola çıkan film, Michael Fassbaender, Simone Kirby gibi birinci sınıf oyuncularla destekleniyor. Ana tema İrlanda dilinin varlığı üzerine odaklanıyor. Akıllı bir hamle oluyor. 80.000 kişiden sadece 6000 insanın konuştuğu lisanın yaşaması için konuşulması gerekliliği vurgulanıyor. İrlandaca konuşmak başta İngilizler olmak üzere birçok insan için siyasi bir eylem olarak görülüyordu. Kneecap grubu, 2018’de Sinn Féin’in önerdiği İrlanda Dili Yasası etrafındaki tartışmalı “söylem” ortasında kuruldu. İrlanda Dili Yasası, İrlandacayı yasal olarak İngilizceyle aynı seviyeye getirecek ve buna polis sorgu odaları ve mahkemeler de dahil olacaktı.

Grubun uyuşturucuyu övdüğü, küfürlü sloganların sıralandığı şarkı sözleri, enerjik sahne performansları da sıklıkla polis baskısına takılır. Nasıl takılmasın ki? grup müziğini siyasi bir mücadele aracı olarak kullanmaktan vaz geçmez. Uyuşturucular hakkındaki övücü sözleri bir yana popolarına “İngilizler Dışarı” yazmaları vazgeçmedikleri. Esas hedefleri olanı da kısmen gerçekleştirmişler, İrlandaca öğrenmek için her zamankinden daha fazla genç baş vuruyormuş.

“Kneecap” kurgusu ve tarzıyla en çok Danny Boyle imzalı “Trainspotting” filmini taklit ediyor. Enerjisi, hızlı kurgusu ve edepsizliğiyle uzun bir video etkisi yaratıyor. Filmi ilk günden beri grubun videolarını çeken Rich Peppiatt yönetmiş. Biyografik anlatımını çok güzel yan hikayelerle daha eğlenceli bir havaya sokuyor. Açık sözlülük ve özgürlük havası filmin tümüne hakim. Noise’un 10 yıldır kendisine kayıp süsü veren babası Arlo’da Fassbender ve anne Dolores’de Simone Kirby mükemmel seçimler.

Grup son zamanlarda Filistin katliamına karşı çıkmakla da çeşitli konser tehirlerine uğruyor. İnsanların istediklerini söyleme, hayatlarını yöneten güç yapılarını eleştirme ve bir muhalefet topluluğu yaratma hakkıyla ilgili mükemmel bir film.

Emin Yeğinboy