Tarımda don felaketi

Türkiye’nin birçok bölgesinde yaşanan don afeti, tarım üretimine büyük darbe vurdu. Üreticiler, ürünlerini korumak için çeşitli yöntemlere başvururken uzmanlar, don felaketinin bilançosunun önümüzdeki günlerde netlik kazanacağına dikkat çekti.  Bazı bölgelerde gece hava sıcaklığının eksi 14-15’leri görmesi tarım alanlarında ciddi hasar yarattı.

Düzce’de eski 7 derecelere kadar düşen hava sıcaklıkları zirai dona neden oldu. Gece saatlerinde çiftçilerin zirai donla mücadele için sisleme çalışmalarını inceleyen Düzce Valisi Selçuk Aslan, ‘Yüksek rakımlı kesimlerde fındık ürününün etkilendiğini tespit ettik. Bu da rekolte düşüklüğüne neden olacak. Tam hasar tespiti saha çalışmalarının tamamlanması ile belli olacak” dedi.

Kentte kar yağışının ardından oluşan soğuk havada sıcaklık eksi 7 derecelere kadar düştü. Üreticiler, zirai dondan ürünlerini korumak için sisleme yöntemi ile bahçelerini korumaya çalıştı.  Düzce’nin en önemli geçim kaynağı olan ve tarımsal üretimin yüzde 95’ini oluşturan fındık ürününün zirai dondan zarar gördüğünü söyleyen Vali Aslan, açıklamalarına şöyle devam etti:

“Vilayetimizde 750 bin dekarlık alanda tarım faaliyeti bulunuyor. Bunun 665 bin dekarında fındık tarımı ile uğraşılmakta. Düzce’de tarım denildiğinde yüzde 95’i fındık diyebiliriz. Bu durumun belli bir rekolte düşüklüğüne neden olacağını gözlemlemiş durumdayız.”

Ordu’da nisan ayında etkili olan kar yağışı fındık üreticisini tedirgin etti. Zirai dona karşı seferber olan üreticiler, bahçelerinde gece boyunca lastik ve saman yakarak nöbet tuttu. 

Fındık üreticilerinden Levent Kontaş zirai don riskinden dolayı tedirgin olduğunu belirterek, “Bahçede şu anda nöbet tutuyoruz. Gecenin ilerleyen saatlerine kadar lastik ve saman yakarak ürünümüzü kurtarmak için sabahlamaya çalışacağız” diye konuştu. Mustafa Kontaş ise “Zirai dondan korunmak için bahçede nöbet tutup, dumanlama yapmaya çalışıyoruz. Gece boyunca burada bekleyip, fındık bahçemizi korumaya çalışacağız” dedi.

Niyazi Namdar de “Nisan ayında yağan kar sebebiyle zirai don olur diye korkuyoruz. Burada lastik yakarak nöbet tutuyoruz. Fındığımızı kurtarmak için sabaha kadar beklemeye çalışacağız” diye konuştu.

Mersin’in Silifke ilçesinde baharın habercisi olan bahçelerdeki erik hasadı başladı. Don nedeniyle rekoltesi düşük kalan erik, kilosu 450 liradan alıcı buluyor. Yaklaşık 35 yıldır erik üretimi yapan Zeynep Akay, bu yıl yaşanan verim düşüklüğüne dikkat çekti. Akay, “10 dönümlük arazimizde her yıl yaklaşık 12 ton erik hasat ediyorduk. Ancak bu yıl, kışın soğuk ve sert geçmesi nedeniyle sadece 2 ton ürün alabildik. İşçi maliyetlerini de göz önünde bulundurunca bu sezon bizler için oldukça zor geçti” dedi.

Malatya’da etkili olan kar yağışının ardından yaşanan zirai don milyonlarca kayısı ağacına zarar verdi. Dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85’inin karşılandığı Malatya’da akşam saatlerinde etkili olan kar yağışının ardından yaşanan zirai don kent ekonomisinin de belkemiği olan kayısıyı vurdu. Malatya genelinde tablonun çok kötü olduğuna vurgu yapan Malatya Ticaret Borsası (MTB) Başkanı Ramazan Özcan, “Dün akşam saatlerinde başlayan kar yağışının ardından yaşanan zirai dondan etkilenen kayısı bahçelerinde incelemelerde bulunduk. Gördüğümüz tablo çok vahim. Yıllık 500 milyon dolar üzerinde gelir elde ettiğimiz kayısının tamamını kaybettik” dedi. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, “Kayısıda meydana gelen zirai don, 6 Şubat sonrası ikinci bir afettir. Malatyamız Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi ilan edilmeli, zarar tespitleri titiz bir şekilde yapılarak kapsamlı destekler sunulmalıdır” dedi.

Bursa’nın İnegöl ilçesinde meyve üreticileri, gece yaşanan zirai don olayına karşı yeni çiçek açan meyve ağaçlarının zarar görmemesi için bahçelerinde ateş yakıyor.

İnegöl ilçesinde 140 bin dekar alanda meyve yetiştiren çiftçiler, hava sıcaklığının mevsim normallerinin altına düşmesi nedeniyle meyve ağaçlarını eski bir gelenek olarak bilinen, bahçelerinde ateş yakarak korumaya çalışıyor. Nisan ayında yaşanan soğuk ve kar yağışının en fazla meyve üreticisini etkilediğini söyleyen İnegöl Ziraat Odası Başkanı Sezai Çelik, “Geçtiğimiz akşam yaşanan zirai don olayı yeni çiçek açan elma, armut, kiraz, ceviz, şeftali gibi meyve ağaçlarının zarar görmesine neden oldu. Önümüzdeki 2 gün için de soğuk havanın etkili olacağı açıklanıyor. Bizler de bahçelerimizde bulunan çiçek açan meyve ağalarını, eski bir gelenek olan ateş yakma yöntemiyle korumaya çalışıyoruz. Başka çaremiz yok. Meyve üreticileri, ‘Ne kurtarırsam kar mantığı’ ile böyle bir şey yapıyor. Allah beterinden korusun. Tüm ağaçlar çiçek açtı. Eskiden bahçelerde saman yakılırdı, şimdi lastik yakılıyor. Bu şekilde korumaya çalışıyorlar. Bazı vatandaşlar, yükselen duman ve alevleri görünce yangın çıktığını sanıp itfaiyeye haber veriyorlar” diye konuştu.

Elma bahçesinde ateş yakan bahçe sahibi Ahmet Kocaçepel, “Geçtiğimiz akşam bahçelerimiz hasar gördü. Kalan çiçekleri de korumak için böyle bir yöntem yaptık. Eski bir gelenektir zaten ateş yakmak” dedi.

Karaman’da çiçek açan milyonlarca elma ağacını don vurdu. 16 milyonun üzerindeki ağaç sayısı ile Türkiye’de birinci durumda olan Karaman, yılda ürettiği 500 bin ton elma ile de ikinci sırada yer alıyor. Elma Üreticileri Birliği Başkanı Celil Serin ile birlikte elma bahçelerinde incelemede bulunan Karaman Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Bayram, sıfırın altında 11 derecelere düşen hava sıcaklıklarının elma ağaçlarında ciddi zarara neden olduğunu söyledi.

Diğer yerlerde ise durum şöyle: 

• Elazığ’ın Keban ilçesinde yoğun kar yağışının ardından oluşan don nedeni ile kayısı, ceviz ve badem ağaçları büyük zarar gördü. Zirai don nedeni ile kayısı, ceviz ve badem ağaçları büyük zarar gördü. Üreticiler, bu yıl mahsulün büyük bir kısmını şimdiden kaybettiklerini belirtti.
• Manisa’nın birçok ilçesinde meydana gelen zirai don, üzüm bağlarında büyük zarara yol açtı. Kırkağaç Ziraat Odası Başkanı Emin Özarı, Manisa il genelinde yaşanan don olayının Kırkağaç ilçesini de olumsuz etkilediğini söyledi.
• Sivas’ta etkili olan şiddetli soğuklar, kayısı ağaçlarındaki çiçeklerin dökülmesine neden oldu. Sivas’ın Gürün ilçesinde hava sıcaklığının sıfırın altında 15 dereceye kadar düşmesiyle kayısı ağaçlarının çiçekleri döküldü. Üreticiler kaybın büyük olduğunu belirtiyor.
• Çorum’da dün etkili olan kar yağışının ardından, hava sıcaklığı sıfırın altında 9 dereceye kadar düştü. Kar ve soğuk hava sebebiyle, Türkiye’nin önemli ceviz üretim merkezlerinden olan Çorum’un Oğuzlar ilçesindeki meyve ağaçları ise zarar gördü. Tomurcuklanan ve çiçek açma dönemine giren ceviz ağaçlarının dalları donla birlikte karardı. Don sebebiyle büyük bir verim kaybının yaşanacağını söyleyen üreticiler, destek istedi. Oğuzlar Ceviz Üreticileri Tarımsal Birliği Başkanı Oğuz Hantal, “Meyve ve cevizde bir tane bile kurtulan ağacımız yoktur. Geçim kaynağı ceviz olan ilçemiz bu sene komple zarara uğramıştır” dedi.
• Sakarya’da nisan ayında etkili olan soğuk hava ve kar yağışı çiçek açma dönemindeki fındık bahçelerinde don riskini artırarak fındıkta rekolte kaybı endişesine yol açtı. Sakarya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, fındıkta mutlaka bir tahribatın olacağını belirterek, tahribatın boyutunun ise havalar ısındığında netleşeceğini söyledi.
• Ünü ülke sınırlarını aşmış olan Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde üretilen Ulukale dutunu don vurdu.Daha önce zirai don uyarısının yapıldığı Tunceli’de, dutun anavatanı sayılan, coğrafi işaretli Ulukale dutu üreticileri, dün gece dondurucu soğuk ile büyük endişe yaşadı. Ululale Dutu Üreticileri Kooperatifi Başkanı Necmettin Duman ise ‘’Cuma günü akşam saatlerinde başlayıp cumartesi günü sabahına kadar devam eden olumsuz hava şartları maalesef bölgemizde bütün ürünlerimize zarar vermiştir. Özellikle don nedeniyle dut bahçelerinin oldukça etkilendiği görülmüştür, hepimize geçmiş olsun’’ diye konuştu.